Stanisław Sputo

W wolnym czasie wspinał się w Tatrach, wstąpił też do Gliwickiego Klubu Wysokogórskiego. Zamiłowanie do gór i sportu wywarło wielki wpływ na jego późniejszą twórczość fotograficzną.

Pod koniec lat 60. wraz z żoną – Bożeną, przeprowadził się do Cieszyna. Znalazł zatrudnienie w Zakładach Elektromaszynowych Celma, w dziale kontroli technicznej. Dalej uprawiał turystykę górską (wspinał się m.in. z Antonim Kuśką) i rozwijał swoje zainteresowanie fotografią. 

Co ciekawe, nie miał wówczas własnego sprzętu fotograficznego. Aparat Start B wypożyczał z kółka fotograficznego działającego przy zakładzie. W Cieszynie, wraz z żoną, zapisał się także do Dyskusyjnego Klubu Filmowego. Kupił kamerę i zaczął nagrywać swoje pierwsze filmy – najczęściej z rodzinnych, turystycznych wyjazdów.

W 1971 roku przeprowadził się do Jastrzębia. Rozpoczął pracę w KWK „Zofiówka” na Oddziale Przeróbki Węgla, po czym przeniósł się do Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej tej samej kopalni, gdzie pracował jako konserwator dźwigów osobowych. W latach 1978 – 1980 pracował jako fotograf zakładowy KWK „Zofiówka”, a od roku 1981 do przejścia na emeryturę znalazł zatrudnienie w Elektrociepłowni Zofiówka (późniejszy SEJ), jako dyżurny energetyk. W międzyczasie w  latach 1990 – 1997 prowadził własną działalność gospodarczą zajmującą się usługami fotograficznymi.

Jak wspomina, to właśnie w Jastrzębiu zaczął na poważnie zajmować się fotografią. Tematy do zdjęć nasuwały się same, bowiem w latach 70. miasto wciąż było w fazie budowy. Starał się na bieżąco rejestrować codzienne życie mieszkańców oraz zmiany, które zachodziły w Jastrzębiu  – dziś w archiwum ma ponad dwa tysiące zdjęć z tego okresu.

Ważnym momentem okazał się dla niego rok 1973. Zadebiutował wtedy w konkursie fotograficznym organizowanym z okazji 10 – lecia nadania praw miejskich „X lat Jastrzębia Zdroju”. Na wystawie poznał m.in. Jerzego Lubczyńskiego – założyciela klubu fotograficznego „Niezależni”. Jak twierdzi, to wtedy zaczęła się jego prawdziwa przygoda z fotografią. Na cotygodniowych spotkaniach w klubie mógł przedstawić swoje prace, dyskutować o zdjęciach wykonanych przez kolegów. Jak wspomina, taka rywalizacja była dopingująca i stymulowała do robienia jeszcze lepszych fotografii.  Zdjęcia  - najczęściej o charakterze reportażowym wykonane przez członków klubu często były zamieszczane np. w gazecie „Nasze Problemy”.

Stanisław Sputo w „Niezależnych” pełnił funkcję przewodniczącego Rady Klubu (1975-2000), współorganizował i aranżował prace związane z przygotowaniem wystaw przeglądowych konkursów „My Jastrzębianie” (1976 – 1979). Był komisarzem Międzyklubowych Wystaw Fotografii organizowanych wspólnie przez JKF „Niezależni” i MKF „Probuda” Burgas w Bułgarii (1978-1980).

Na początku lat 70.  wraz z Eugeniuszem Wilkiem i Włodzimierzem Mertą, wpadł na pomysł założenia klubu, w którym błąkająca się pod blokami lub w piwnicach młodzież mogłaby spędzać czas. I tak na ulicy Wielkopolskiej powstał „Skarbnik”, w którym Sputo w latach 1973 – 1977 prowadził kółko fotograficzne. Później, w latach 80. prowadził podobne zajęcia w Młodzieżowym Klubie Spółdzielczym „Kaktus” w Jastrzębiu.

W 1978 roku został członkiem rzeczywistym Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego, do którego należy do dziś. Kilkanaście lat później w 1999 roku Międzynarodowa Federacja Sztuki Fotograficznej przyznała mu tytuł „ARTIST FIAP”. To stowarzyszenie zrzesza organizacje fotograficzne z ponad 85 krajów członkowskich i jest jedyną organizacją fotograficzną uznawaną i reprezentowaną przez UNESCO. Aby dostać się w jej szeregi trzeba wykazać się m.in. bogatym dorobkiem fotograficznym i być  laureatem konkursów, w tym międzynarodowych.

Artysta uczestniczył w licznych wystawach, konkursach i plenerach fotograficznych. Ma także w swoim dorobku wiele publikacji, w tym: „Miasto to ludzie, ludzie to miasto. Jastrzębie-Zdrój w fotografii Stanisława Sputo”. We wstępie do albumu artysta napisał:

Fotografia – to cudowny język wizualny, którym można przekazać własne myśli i uczucia. Utrwala zmieniające się widoki i przemiany zachodzące w otoczeniu (…).

Książka jest pokłosiem wystawy, która najpierw w 1998 roku prezentowana była w Galerii „Ciasna”, a później w 2001 roku można ją było oglądać w Miejskiej Bibliotece Publicznej.

Warto także wspomnieć o zorganizowanej w 2004 roku wystawie „Bliskie spotkania”, gdzie artysta zaprezentował pracę pt. „Szara rzeczywistość”. Jak wspomina:

Była to symboliczna metafora tego powstającego świata, który budził się właśnie do życia w nowych blokach i mieszkaniach podobnych do szuflad. Zrobiłem fotomontaże zdjęć blokowisk i scen z codziennego życia mieszkańców, zaszufladkowanych w betonową przestrzeń, która jest przykładem par excellence fotografii socjologicznej.  

Stanisław Sputo jest fotografem, który dokumentował budowę, rozwój i przemiany zachodzące w Jastrzębiu-Zdroju. Chociaż dziś nie robi już tak dużo zdjęć jak kiedyś, to jednak prawie zawsze ma przy sobie aparat fotograficzny. Tak na wszelki wypadek.

Wystawy indywidualne:

1979     Dom Kultury, „Dziecko”, Jastrzębie-Zdrój,
1996     Miejski Ośrodek Kultury, „Przygoda z Fotografią”, Jastrzębie-Zdrój,
1998     Galeria Ciasna, „Miasto to Ludzie – Ludzie to Miasto”, Jastrzębie Zdrój,
2000     Szkoła Muzyczna, „10 Lat  Szkoły Muzycznej”, stała ekspozycja, Jastrzębie-Zdrój,
2001     Galeria „Pod Sową”, „Miasto to Ludzie – Ludzie to Miasto”, Miejska Biblioteka Publiczna, Jastrzębie-Zdrój,  
2001     „Miasto to Ludzie –Ludzie to Miasto”, Tourcoing, Francja,
2002     Miejska Biblioteka Publiczna Pszów, „Góry, Sport, Reportaż”,
2003     Galeria „Pod Sową”, Miejska Biblioteka Publiczna, „Jastrzębie Zdrój – europejskie miasto”,
2003     Galeria „Pod Sową”, PARYŻ,
2004     Galeria Historii Miasta, „Bliskie Spotkania”, Jastrzębie-Zdrój,
2010      Galeria  pod Sową, „Porozumienie Jastrzębskie”, Jastrzębie-Zdrój,

Wyróżnienia w dziedzinie kultury i sztuki:

1982     Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” nadana przez Ministerstwo Kultury i Sztuki,
1983     Brązowa Odznaka Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych,
1989     Medal „150 lat  Fotografii”,
1999     Tytuł „ARTIST FIAP” przyznany przez Międzynarodową Federację Sztuki Fotograficznej (Artist Fédération Internationale de l’Art Photographique),
2012     Nagroda Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury,
2023     Honorową  Odznaka Zasłużony dla Kultury Polskiej.

Wybrane nagrody i wyróżnienia:

1973     Wyróżnienie, „X-lat Jastrzębia Zdroju-Miasto i Ludzie”,
1976     Nagroda Prezydenta Jastrzębia-Zdroju,
1979     Druga Nagroda, Burgas, Bułgaria,
1980     Wyróżnienie, Konfrontacje, Gorzów Wielkopolski,
1980     Brązowy Medal, Fotożart, Legnica,
1982     Grand Prix, Burgas, Bułgaria,
1985     Złoty Medal, Pomniki Polskie, Gliwice,
1985     Wyróżnienie, Fotożart, Legnica,
1989     Trzecia Nagroda, Fotografia Sportowa, Kielce,
1991     Złoty Medal, Krajobraz Górski, Nowy Targ,
1997     Brązowy Medal, Basquetfoto, Barcelona, Hiszpania,
Prace w zbiorach Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej, Związku Polskich Artystów Fotografików, Centrum Fotografii Krajoznawczej oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

Wybrane wystawy krajowe:

Złocisty Jantar , Gdańsk,
Krajobraz Polski, Kielce,
Krajobraz Górski , Nowy Targ,
Krajobrazy Świata, Warszawa  Zachęta,
Konfrontacje , Gorzów Wielkopolski,
Spotkania z Fotografią, Jastrzębie-Zdrój,
Pomniki Polskie, Gliwice,
Fotożart , Legnica,
Dziecko, Piła,
Zabytki, Zamość,
Biennale Fotografii Sportowej, Białystok,
Fotografia Sportowa, Kielce,
Małe Formaty, Warszawa,
Dziedzictwo Wiary, Rzeszów,
Galeria Bezdomna, Katowice,

Wybrane wystawy za granicą:

1979  Bifota, Berlin, Niemcy NRD,
1979 – 1985   Burgas, Bułgaria,
1982  Fotosport 82, Reus, Hiszpania,
1983  21 Zagreb Salon, Jugosławia,
1984  24 Zagreb Salon, Jugosławia, 
1992  Zagreb 92, Chorwacja, 
1988  5 Salon Człowiek i Środowisko, Szolnok, Węgry,
1988  LII Salo Fotografia de  Muntanya, Barcelona, Hiszpania,
1990  Fotosport 90, Brasov, Rumunia,
1991  8 Salon of Photography, Kalkuta, Indie,
1991  Festival d’Image de Montagne, Antibes, Francja,
1992  LIV Salo Fotografia de Muntanya, Barcelona, Hiszpania,
1992  Natura – Sport Brasov 92, Brasov, Rumunia,
1993  Festival International d’Image de Montagne, Briançon, Francja, 
1997  Basquefoto 97, Barcelona, Hiszpania.

Publikacje:

- "Jastrzębie-Zdrój w fotografii Stanisława Sputo", autorski album fotografii,
- "Państwowa Szkoła Muzyczna I i II Stopnia w Jastrzębiu-Zdroju 1990 – 2000"  "Koncert na orkiestry dęte";
- "Dzieje Parafii  Świętej Katarzyny  w Jastrzębiu Górnym, na tle historii Górnego Śląska" - materiał ilustracyjny,
- "Jastrzębie-Zdrój. Dzieje uzdrowiska, Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa  1951 – 2001" - materiał ilustracyjny,
- "Dzieje Parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Bziu na tle historii ziemi pszczyńskiej".

Za pomoc dziękuję Pani Bożenie Sputo.

Autor: Katarzyna Gardecka

* Na podstawie wywiadu przeprowadzonego w dniu 30.05.2023 r.

Przeczytaj pełny artykuł ze źródła:

https://harmonicznychaos.pl/artblog/101-sylwetki-tworcow/163-stanislaw-sputo.html